مطالعه تغییرات اقلیمی حاصل از احداث شبکه های آبیاری و زهکشی و گسترش کشت نیشکر در جنوب اهواز

تغییر کاربری زمین در سطح وسیع بر شرایط آب و هوایی و خرداقلیم منطقه اثرگذار است. با احداث شبکه‏های بزرگ آبیاری و زهکشی مربوط به کشت نیشکر در جنوب خوزستان تحقیق بر روی اثرات ناشی از این اقدام بر روی اقلیم منطقه امری لازم و ضروری است. در این تحقیق تغییر پارامترهای هواشناسی چون دما، رطوبت‏نسبی، تبخیر، سرعت‏باد و بارندگی در کشت و صنعت‏های دعبل‏خزایی، فارابی، سلمان‏فارسی، امیرکبیر و میرزاکوچک‏خان مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور دو سری داده با یکدیگر مقایسه شدند: الف) اطلاعات ثبت شده برای هر واحد در شرایط وجود کشت نیشکر در منطقه طی سال‏های 1380 تا 1390. ب) اطلاعات تخمین زده شده برای همان واحد اما در شرایط عدم وجود کشت نیشکر در منطقه. چون این اطلاعات موجود نیست، از اطلاعات نزدیک‏ترین ایستگاه‏های هواشناسی جهت تخمین داده استفاده شد. بدین منظور اراضی به دو گروه تقسیم شدند. گروه یک: شامل واحدهای کشت و صنعت دعبل‏خزایی، فارابی و سلمان‏فارسی که در سمت شرق رودخانه کارون و بین دو ایستگاه هواشناسی شهرهای آبادان و اهواز قرار دارند. گروه دو: شامل واحدهای امیرکبیر و میرزاکوچک‏خان که در سمت غرب رودخانه کارون و بین دو ایستگاه هواشناسی شهرهای آبادان و بستان قرار دارند. با فرض تغییرات خطی پارامتر هواشناسی بین دو شهر و بر اساس فاصله واحد کشت و صنعت از شهر، اطلاعات مربوط به آن تخمین زده شد. مقایسه داده‏های سری الف و ب نشان داد که احداث شبکه های آبیاری و زهکشی و گسترش کشت نیشکر باعث کاهش دما، تبخیر و سرعت‏باد به ترتیب حدود 3/1 درجه سانتی‏گراد، 6/18 میلی‏متر در ماه و 58/2 متر بر ثانیه شد. رطوبت‏نسبی نیز حدود 22/6 درصد افزایش یافت و همچنین تغییر چشمگیر در میزان بارندگی مشاهده نشد. با تغییر در پارامترهای فوق نیاز آبی گیاه که بر اساس فرمول بلانی‏کریدل وابسته به متغیرهای دما، رطوبت‏نسبی و سرعت‏باد است، حدود 589 میلی‏متر در سال کاهش یافت.